تفاوت هواساز و فن کویل چیست؟

تفاوت هواساز و فن کویل چیست؟ هر دوی این دستگاه ها عضوی از سیستم تهویه مطبوع فضاهای مسکونی ، اداری یا تجاری هستند. که به نوع متفاوتی از یکدیگر گرما یا سرما را وارد محیط می کنند. هر دوی این دستگاه ها دارای ویژگی های منحصر به خود هستند، که شرایط نصب و استفاده از هر یک را متفاوت می کند. بر اساس اینکه چه نوع تهویه ای مد نظر است و شرایط زیربنایی ساختمان چگونه باشد، می توانیم تصمیم بگیریم که هواساز نصب کنیم یا فن کویل! هواساز و فن کویل تفاوت های مهمی با یکدیگر دارند. از ساختار و عملکرد گرفته تا کاربری و نحوه سرویس و تعمیر فن کویل و هواساز ، متفاوت از هم می باشد. بنابراین برای اینکه بتوانیم انتخاب درستی بین این دو داشته باشیم ، در این مطلب علاوه بر بیان تفاوتها ، پیش درآمدی هم به ساختار و نحوه کار هریک خواهیم داشت.

هواساز چیست؟

هواساز، دستگاهی پیچیده و پرکاربرد در سیستم‌های تهویه مطبوع صنعتی و ساختمان‌های بزرگ است که وظیفه کنترل کیفیت هوای محیط را بر عهده دارد. این دستگاه با ایجاد، تنظیم و توزیع هوای مطبوع، شرایط آسایش و سلامتی را در فضاهای مختلف فراهم می‌کند. هواساز برای تولید گرما و سرما نیازمند اتصال به سیستم مرکزی گرمایش و سرمایش است. تا پس از دریافت هوای آزاد ، و تصفیه آن ، بر اساس فصل ، هوای گرم یا سرد را وارد محیط کند. یک هواساز از اجزای مختلفی تشکیل می شود. که هر یک نقش مهمی در عملکرد آن ایفا می‌کنند . این اجزا عبارتند از:

• جعبه هوا: محفظه اصلی هواساز است که تمام اجزای دیگر در آن قرار می‌گیرند.
• فن: وظیفه مکش هوای بیرون یا داخل ساختمان و دمیدن هوای تصفیه را بر عهده دارد.
• کویل‌های سرمایشی و گرمایشی: این کویل‌ها حاوی آب سرد یا گرم هستند و با تبادل حرارت با هوا، آن را سرد یا گرم می‌کنند.
• فیلترها: ذرات معلق در هوا مانند گرد و غبار، گرده و آلاینده‌ها را از هوا جدا می‌کنند.
• رطوبت‌زن و رطوبت‌گیر: به ترتیب رطوبت هوا را افزایش یا کاهش می‌دهند.
• کویل‌های پیش گرمکن: در فصل سرد، از یخ‌زدگی کویل‌های سرمایشی جلوگیری می‌کنند.
• دمپرها: میزان هوای ورودی و خروجی را کنترل می‌کنند.
• عایق حرارتی: از اتلاف حرارت جلوگیری می‌کند.

نحوه کار هواساز

1- مکش هوا: فن هوای بیرون یا داخل ساختمان را از طریق دریچه مکش به داخل هواساز می‌کشد.

2- پیش گرمکن: در فصل سرد، هوا از روی کویل پیش گرمکن عبور کرده و گرم می‌شود.

3- فیلتراسیون: هوا از فیلترهای مختلف عبور کرده و ذرات معلق از آن جدا می‌شوند.

4- تبادل حرارت: هوا از روی کویل‌های سرمایشی یا گرمایشی عبور کرده و سرد یا گرم می‌شود.

5- تنظیم رطوبت: رطوبت‌زن یا رطوبت‌گیر، رطوبت هوا را به میزان دلخواه تنظیم می‌کند.

6- توزیع هوا: هوای تصفیه گرم یا سرد و با رطوبت تنظیم ، از طریق کانال‌ها به فضاهای مختلف هدایت می‌شود.

ساختار و نحوه عملکرد فن کوئل

فن کویل، یکی از اجزای اصلی و پرکاربرد در سیستم‌های تهویه مطبوع ساختمان‌ها است که وظیفه تأمین سرمایش و گرمایش محیط را بر عهده دارد. این دستگاه در واقع یک مبدل حرارتی است که با ترکیب یک فن و کویل (لوله‌های مسی) عمل می‌کند. و هوای محیط را گرم یا سرد می‌کند. فن کوئل‌ها بر اساس شکل ظاهری، محل نصب و نوع عملکرد به انواع مختلفی مانند سقفی ، زمینی ، دیواری و کاستی تقسیم می‌شوند.

تفاوت ساختار و عملکرد هواساز و فن کویل

هواساز و فن کوئل، هر دو از اجزای اصلی سیستم‌های تهویه مطبوع هستند که برای تأمین آسایش حرارتی در فضاهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این حال، این دو دستگاه از نظر ساختار، عملکرد و نحوه کار تفاوت‌های قابل توجهی با هم دارند. در ادامه، به بررسی دقیق این تفاوت‌ها می‌پردازیم.

1- ساختار

• هواساز: ساختاری پیچیده و حجیم دارد و از اجزای مختلفی مانند فن، کویل‌های سرمایشی و گرمایشی، فیلترها، رطوبت‌زن، رطوبت‌گیر، دمپرها و عایق حرارتی تشکیل شده است. هواسازها معمولاً در اتاق‌های فنی یا روی پشت بام نصب می‌شوند.
• فن کوئل: ساختاری ساده‌تر و جمع‌وجورتر دارد و از یک فن، یک یا دو کویل و یک محفظه هوا تشکیل شده است. فن کویل‌ها معمولاً به صورت دیواری، سقفی یا زمینی نصب می‌شوند

2- عملکرد

• هواساز: هواساز هوا را از محیط بیرون یا داخل ساختمان مکش کرده، آن را تصفیه، گرم یا سرد کرده و رطوبت آن را تنظیم می‌کند و سپس هوای تصفیه شده و مطبوع را از طریق کانال‌ها به فضاهای مختلف توزیع می‌کند. هواسازها قادر به تأمین هوای تازه و همچنین بازیافت حرارت هستند.
• فن کوئل: فن کویل هوا را از محیط اطراف خود مکش کرده، آن را از روی کویل عبور می‌دهد و سپس هوای گرم یا سرد شده را به محیط اطراف دمیده می‌شود. فن کویل‌ها معمولاً از هوای داخل ساختمان استفاده می‌کنند و قابلیت تأمین هوای تازه را به اندازه هواساز ندارند.

3- نحوه کار

• هواساز: هواساز یک سیستم مرکزی است که هوای مطبوع را برای کل ساختمان یا بخش‌های بزرگی از آن تأمین می‌کند. هوا از طریق کانال‌ها به فضاهای مختلف منتقل می‌شود و دمای هر فضا به صورت جداگانه کنترل می‌شود.
• فنکوئل: فن کویل یک سیستم محلی است که برای تأمین آسایش حرارتی یک فضا یا چند فضای مجاور استفاده می‌شود. هر فن کویل به صورت مستقل عمل می‌کند و دمای هر فضا به صورت جداگانه تنظیم می‌شود.

4- کاربرد

• هواساز: برای ساختمان‌های بزرگ و صنعتی با نیاز به کنترل دقیق دما، رطوبت و کیفیت هوا در فضاهای مختلف مناسب است. هواسازها معمولاً برای تأمین هوای تازه، فیلتراسیون دقیق هوا، کنترل رطوبت و ایجاد محیطی با شرایط یکنواخت استفاده می‌شوند.
• فن کویل: برای فضاهای کوچک‌تر مانند آپارتمان‌ها، ادارات، واحدهای تجاری و ساختمان‌های مسکونی مناسب است. فن کویل‌ها معمولاً برای تأمین سرمایش و گرمایش محلی و کنترل دمای هر فضا به صورت جداگانه استفاده می‌شوند.

5- ظرفیت

• هواساز: ظرفیت هواسازها بسیار بالا بوده و می‌توانند حجم زیادی از هوا را در مدت زمان کوتاه تصفیه و توزیع کنند. این دستگاه‌ها برای تأمین هوای مطبوع در ساختمان‌های بزرگ و با متراژ بالا بسیار مناسب هستند.
• فنکوئل: ظرفیت فن کویل‌ها نسبت به هواسازها کمتر است و برای فضاهای کوچک‌تر و با نیاز سرمایشی و گرمایشی کمتر مناسب هستند.

6- توانایی‌ها

هواساز:

• فیلتراسیون دقیق: هواسازها مجهز به انواع فیلترهای مختلف هستند که قادر به حذف ذرات بسیار ریز و آلاینده‌ها از هوا هستند.
• کنترل رطوبت: با استفاده از رطوبت‌زن و رطوبت‌گیر، می‌توان رطوبت هوا را به میزان دلخواه تنظیم کرد.
• تأمین هوای تازه: هواسازها می‌توانند هوای تازه را از محیط بیرون مکش کرده و به داخل ساختمان تزریق کنند.
• کنترل دما: با استفاده از کویل‌های سرمایشی و گرمایشی، می‌توان دمای هوا را با دقت بالا کنترل کرد.
• توزیع یکنواخت هوا: هواسازها با استفاده از کانال‌های توزیع، هوای مطبوع را به صورت یکنواخت در تمام فضاهای ساختمان پخش می‌کنند.

فن کویل:

• سرمایش و گرمایش محلی: فن کویل‌ها برای تأمین سرمایش و گرمایش هر فضا به صورت جداگانه استفاده می‌شوند.
• کنترل دمای سریع: فن کویل‌ها به سرعت دمای محیط را تغییر می‌دهند.
• نصب آسان: نصب فن کویل‌ها نسبت به هواسازها ساده‌تر است.

7- تفاوت هواساز و فن کویل در نصب و زیرساخت‌ها

هواساز و فن کویل، تفاوت‌های اساسی در نحوه نصب، ابعاد و زیرساخت‌های مورد نیاز دارند. که به شرح زیر می باشد:

– نحوه نصب

• هواساز: هواسازها معمولاً در مکان‌های مشخصی مانند اتاق فنی، روی بام یا در فضای باز ساختمان نصب می‌شوند. این دستگاه‌ها به دلیل ابعاد بزرگ و نیاز به کانال‌کشی گسترده، نیاز به فضایی مجزا دارند. نصب هواساز به دلیل پیچیدگی سیستم کانال‌کشی، نیاز به تخصص و تجربه بالایی دارد.
• فنکوئل: فن کویل‌ها به صورت محلی و در داخل فضاهایی که نیاز به تهویه دارند، نصب می‌شوند. آن‌ها می‌توانند به صورت دیواری، سقفی یا زمینی نصب شوند. نصب فن کویل‌ها ساده‌تر بوده و نیاز به کانال‌کشی گسترده ندارد.

– ابعاد

• هواساز: هواسازها معمولاً ابعاد بزرگ‌تری نسبت به فن کویل‌ها دارند. به خصوص در ساختمان‌های بزرگ، هواسازها بسیار حجیم هستند و نیاز به فضای زیادی برای نصب دارند.
• فنکوئل: فن کویل‌ها ابعاد کوچکتری داشته و به راحتی در فضاهای مختلف قابل نصب هستند.

– زیرساخت‌های مورد نیاز

هواساز:

• کانال‌کشی: هواسازها نیاز به سیستم کانال‌کشی گسترده‌ای دارند تا هوای تصفیه شده را به تمام نقاط ساختمان برسانند. این کانال‌ها می‌توانند از جنس ورق گالوانیزه، فایبرگلاس یا سایر مواد باشند.
• اتاق فنی: برای نصب هواساز، معمولاً به یک اتاق فنی نیاز است تا دستگاه و تجهیزات جانبی آن در آن قرار گیرند.
• پایه و شاسی: برای نصب هواساز، نیاز به پایه و شاسی محکمی است تا دستگاه به صورت ایمن و پایدار قرار گیرد.
• اتصالات برقی: هواسازها نیاز به اتصالات برقی قوی و مطمئنی دارند.

فنکوئل:

• لوله کشی آب: فن کویل‌ها به سیستم لوله کشی آب گرم و سرد متصل می‌شوند تا آب گرم یا سرد را به کویل‌ها منتقل کنند.
• اتصالات برقی: فن کویل‌ها نیاز به اتصالات برقی برای تأمین برق فن و سایر اجزای دستگاه دارند.
• پایه نصب: برای نصب فن کویل‌ها، نیاز به پایه‌های نصب مناسب است.

هواساز بهتر است یا فن کویل؟

تا اینجا با اصلی ترین تفاوت هواساز و فن کویل آشنا شدیم. و می توانیم بر اساس نیازها ی خود و توانایی ها و نقاط ضعف هر یک از این سیستم های گرمایشی انتخاب مناسب داشته باشیم. به طور کلی باید گفت فن کویل ها دستگاه های جمع و جوری هستند که زیرساخت پیچیده ای نیاز ندارند. و برای نصب در ساختمان های مسکونی ، اداری و تجاری بهترین گزینه می باشند. چرا که به راحتی با لوله کشی داخل ساختمان قابل نصب می باشند. و هزینه نصب بسیار کمتری دارند. همچنین با استفاده از فیلترهای ساده تر ، قادر به تصفیه هوا هستند. و تا حد قابل توجهی قادر به کنترل رطوبت هوا می باشند. و تنوع بالایی از جمله زمینی ، دیواری و سقفی ، توکار و روکار دارند.

این در حالی است که هواساز برای نصب و راه اندازی فضای بزرگی در پشت بام نیاز دارد. و هزینه نصب بسیار بالایی دارد. و عموما این دستگاه در باشگاه ها ، بیمارستان ها ، سالن ها و فضاهایی که نیازمند کنترل بسیار دقیق دما و رطوبت هستند، نصب می گردد.